12 nguyên nhân gây chậm kinh thường gặp ở chị em

1. Chậm kinh nguyệt là gì?

Chậm kinh – hay còn gọi là trễ kinh – là một biểu hiện của rối loạn chu kỳ kinh nguyệt ở nữ giới. Đây là tình trạng mà đến kỳ nhưng kinh nguyệt vẫn chưa xuất hiện như bình thường. Theo y văn, nếu chu kỳ kinh vượt quá 35 ngày mà vẫn chưa có kinh trở lại, tình trạng này được xem là chậm kinh. Trường hợp đặc biệt hơn, khi người phụ nữ không có kinh liên tục trong ba chu kỳ liền thì được gọi là vô kinh.

Dù là hiện tượng khá phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ nguyên nhân gốc rễ khiến chu kỳ bị trì hoãn. Việc thiếu kiến thức có thể dẫn đến lo lắng không cần thiết, hoặc ngược lại, bỏ qua những dấu hiệu cảnh báo sớm của cơ thể.

2. 12 nguyên nhân thường gặp dẫn đến chậm kinh

Nhiều người mặc định rằng cứ trễ kinh là đang mang thai, nhưng thực tế không hoàn toàn như vậy. Kinh nguyệt không chỉ là chu kỳ sinh lý hàng tháng, mà còn là một “tấm gương” phản chiếu tình trạng sức khỏe nội tiết và khả năng sinh sản của phụ nữ. Bất kỳ sự thay đổi nào – dù nhỏ – trong cơ thể đều có thể ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của chu kỳ kinh.

Theo các chuyên gia tại Bệnh viện Vinmec, có ít nhất 12 nguyên nhân gây chậm kinh thường gặp ở chị em, trong đó phổ biến nhất phải kể đến:

2.1. Mang thai – Nguyên nhân đầu tiên cần nghĩ đến

Không thể phủ nhận rằng mang thai là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khi chu kỳ kinh nguyệt bị trì hoãn. Trong một chu kỳ bình thường, lớp niêm mạc tử cung sẽ dày lên để chuẩn bị cho việc trứng được thụ tinh và làm tổ. Nếu trứng không được thụ tinh, cơ thể sẽ “dọn dẹp” lớp niêm mạc này, dẫn đến hiện tượng ra máu kinh.

Tuy nhiên, nếu trứng đã được thụ tinh và làm tổ thành công, lớp niêm mạc này sẽ không bong ra mà tiếp tục được duy trì để nuôi dưỡng thai nhi – đồng nghĩa với việc kinh nguyệt sẽ tạm thời ngưng xuất hiện trong suốt thời gian mang thai.

Do đó, khi kinh nguyệt bị chậm, mang thai là nguyên nhân đầu tiên nên được kiểm tra loại trừ. Một que thử thai tại nhà vào đúng thời điểm thích hợp thường sẽ cho kết quả nhanh chóng và khá chính xác, giúp bạn xác định rõ nguyên nhân.

2.2. Giảm cân quá mức

Việc giảm cân đột ngột và thiếu kiểm soát có thể khiến chu kỳ kinh nguyệt của bạn bị gián đoạn – thậm chí là mất kinh hoàn toàn. Khi chỉ số BMI (Body Mass Index) giảm xuống dưới mức 19, cơ thể có thể hiểu nhầm rằng bạn đang trong trạng thái "thiếu hụt năng lượng nghiêm trọng", từ đó làm rối loạn quá trình sản xuất hormone – đặc biệt là estrogen, yếu tố thiết yếu để hình thành lớp niêm mạc tử cung mỗi chu kỳ.

Cụ thể, vùng dưới đồi trong não – trung tâm điều phối nội tiết – sẽ phản ứng với tình trạng thiếu dinh dưỡng bằng cách ức chế tín hiệu kích thích tuyến yên sản xuất hormone sinh dục. Hệ quả là chu kỳ kinh nguyệt bị trì hoãn hoặc tạm ngưng. Ở những người ăn kiêng quá khắt khe hoặc giảm cân cấp tốc, hiện tượng vô kinh không phải là hiếm gặp.

Giải pháp ở đây là duy trì chế độ ăn uống cân bằng, giảm cân từ từ và khoa học dưới sự tư vấn của chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ chuyên khoa.

2.3. Tăng cân nhanh chóng

Trái ngược với giảm cân, việc tăng cân đột ngột – đặc biệt là tích tụ mỡ bụng – cũng có thể gây rối loạn kinh nguyệt. Nguyên nhân là do mỡ thừa làm tăng nồng độ estrogen trong máu. Khi estrogen vượt mức bình thường, lớp nội mạc tử cung có thể phát triển quá mức và trở nên bất ổn, dẫn đến chu kỳ kinh nguyệt không đều hoặc kéo dài thời gian giữa các kỳ kinh.

Điều chỉnh cân nặng về mức hợp lý, thông qua chế độ ăn uống lành mạnh và luyện tập điều độ, là cách hiệu quả để khôi phục lại chu kỳ kinh nguyệt ổn định.

2.4. Vận động quá mức

Tập luyện thể dục thể thao là điều nên làm, nhưng nếu bạn tập quá sức hoặc không cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể, hậu quả là chu kỳ kinh nguyệt có thể bị gián đoạn. Điều này thường gặp ở những người luyện tập cường độ cao như vận động viên chuyên nghiệp, vũ công, người tập thể hình hoặc những người ép cân nhanh chóng.

Cơ thể, trong trường hợp này, nhận diện tình trạng “căng thẳng chuyển hóa” và ưu tiên các chức năng sống còn khác, đồng thời làm chậm hoặc ngừng sản xuất hormone sinh dục – dẫn đến mất kinh hoặc trễ kinh kéo dài.

Để khắc phục, hãy điều chỉnh cường độ tập luyện phù hợp với thể trạng, đảm bảo bổ sung đủ calo và dưỡng chất – đặc biệt là với phụ nữ đang trong độ tuổi sinh sản.

2.5. Căng thẳng, stress kéo dài

Tâm lý bất ổn có thể tác động mạnh mẽ đến hệ nội tiết. Khi bạn căng thẳng, cơ thể sẽ sản sinh ra cortisol và adrenaline – hai hormone ảnh hưởng trực tiếp đến vùng dưới đồi, từ đó làm rối loạn việc tiết ra các hormone cần thiết cho chu kỳ kinh nguyệt.

Những biến cố như mất người thân, ly hôn, thay đổi công việc hoặc áp lực cuộc sống kéo dài đều có thể khiến kinh nguyệt đến chậm hoặc thậm chí biến mất trong một thời gian. Bộ não cần cảm nhận được rằng cơ thể đã thoát khỏi trạng thái căng thẳng thì chu kỳ mới có thể trở lại bình thường.

Vì vậy, hãy học cách quản lý căng thẳng thông qua thiền, yoga, ngủ đủ giấc, duy trì lối sống tích cực và tìm kiếm sự hỗ trợ khi cần thiết.

2.6. Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc – đặc biệt là thuốc tác động lên thần kinh hoặc nội tiết – có thể ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt. Những nhóm thuốc thường liên quan đến tình trạng chậm kinh bao gồm: thuốc chống trầm cảm, thuốc điều chỉnh nội tiết tố, thuốc chống loạn thần, corticosteroids, thuốc tránh thai, và cả các thuốc hóa trị.

Nếu bạn mới bắt đầu dùng một loại thuốc mới, hoặc đang điều chỉnh liều của thuốc đang sử dụng, và nhận thấy có sự thay đổi về kinh nguyệt, hãy chủ động trao đổi với bác sĩ điều trị. Việc đánh giá đúng nguyên nhân sẽ giúp bạn điều chỉnh phác đồ điều trị phù hợp mà không ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.

2.7. Sử dụng chất kích thích

Việc tiêu thụ các chất kích thích như rượu bia và thuốc lá có thể tác động tiêu cực đến hệ nội tiết, làm rối loạn chu kỳ kinh nguyệt. Cụ thể, uống nhiều rượu sẽ ảnh hưởng đến quá trình sản xuất hormone sinh sản như estrogen và progesterone. Trong khi đó, nicotine và các hóa chất trong khói thuốc lá làm giảm lưu lượng máu và lượng oxy đến cơ quan sinh sản, đặc biệt là vùng xương chậu, khiến lớp nội mạc tử cung hoạt động kém hiệu quả.

Không chỉ dừng lại ở chậm kinh, hút thuốc lâu dài còn làm giảm số lượng và chất lượng trứng, làm tổn hại ống dẫn trứng – từ đó làm tăng nguy cơ vô sinh hiếm muộn.

Giải pháp: Nếu bạn đang mong muốn có một chu kỳ kinh nguyệt ổn định cũng như bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài, hãy cân nhắc từ bỏ hoàn toàn rượu bia và thuốc lá càng sớm càng tốt.

2.8. Mãn kinh sớm – Một nguyên nhân đáng lưu ý

Thông thường, giai đoạn tiền mãn kinh ở phụ nữ bắt đầu sau tuổi 42 và mãn kinh hoàn toàn vào khoảng 45–55 tuổi. Tuy nhiên, một số trường hợp lại bước vào thời kỳ mãn kinh sớm – tức ngừng hẳn kinh nguyệt trước tuổi 40. Nguyên nhân có thể đến từ yếu tố di truyền, bệnh lý tự miễn, hoặc hậu quả của các can thiệp y tế như phẫu thuật cắt buồng trứng, hóa trị hoặc xạ trị vùng chậu.

Trong giai đoạn tiền mãn kinh hoặc mãn kinh sớm, nồng độ estrogen sụt giảm mạnh, khiến chu kỳ kinh trở nên bất thường, thưa dần hoặc biến mất hoàn toàn.

Lưu ý: Nếu bạn dưới 40 tuổi và nhận thấy tình trạng trễ kinh kéo dài không rõ nguyên nhân, hãy đến bác sĩ chuyên khoa để kiểm tra nội tiết tố và đánh giá nguy cơ mãn kinh sớm.

2.9. Bệnh lý phụ khoa – Kẻ thù thầm lặng

Một số bệnh phụ khoa như u xơ tử cung, viêm buồng trứng, viêm lộ tuyến cổ tử cung, hoặc suy buồng trứng sớm… đều có thể làm gián đoạn chu kỳ kinh nguyệt. Những căn bệnh này thường ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của buồng trứng hoặc niêm mạc tử cung – nơi quyết định sự hình thành và bong tróc của kinh nguyệt mỗi tháng.

Dấu hiệu cần lưu ý:

• Máu kinh vón cục, có mùi lạ hoặc màu sắc bất thường.

• Đau bụng dưới âm ỉ kéo dài.

• Dịch âm đạo ra nhiều, có màu vàng/xanh hoặc mùi khó chịu.

• Vùng kín ngứa rát hoặc có cảm giác khó chịu.

Nếu bạn có bất kỳ biểu hiện nào như trên, đừng ngần ngại tìm đến bác sĩ phụ khoa để được thăm khám sớm. Việc phát hiện và điều trị kịp thời sẽ giúp chu kỳ kinh nguyệt trở lại ổn định và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

2.10. Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)

Buồng trứng đa nang là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây trễ kinh và rối loạn chu kỳ ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Bệnh hình thành do sự mất cân bằng nội tiết tố, dẫn đến tình trạng buồng trứng xuất hiện nhiều nang nhỏ – cản trở quá trình rụng trứng bình thường.

Không chỉ gây chậm kinh, PCOS còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh sản và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mạn tính như: đái tháo đường type 2, cao huyết áp, bệnh tim mạch và rối loạn chuyển hóa.

Nếu bạn thường xuyên bị trễ kinh, có kèm theo mụn nội tiết, tăng cân không kiểm soát hoặc rụng tóc, hãy đến bác sĩ chuyên khoa nội tiết hoặc sản phụ khoa để được kiểm tra hormone và siêu âm buồng trứng.

2.11. Vấn đề tuyến giáp – “Thủ phạm” âm thầm gây trễ kinh

Tuyến giáp là một cơ quan nhỏ nằm ở vùng cổ, nhưng lại đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc điều hòa hormone và kiểm soát tốc độ trao đổi chất của cơ thể. Khi tuyến giáp hoạt động bất thường – dù là suy giáp (hoạt động kém) hay cường giáp (hoạt động quá mức) – đều có thể gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt.

Trong trường hợp suy giáp, cơ thể không sản xuất đủ hormone tuyến giáp, dẫn đến chu kỳ kinh nguyệt kéo dài hơn, máu kinh ra ít hoặc thậm chí mất kinh. Ngược lại, cường giáp có thể khiến kinh nguyệt đến sớm hơn bình thường hoặc gây rong kinh, khiến cơ thể mệt mỏi và suy kiệt.

Giải pháp: Nếu bạn có biểu hiện như mệt mỏi kéo dài, sụt cân hoặc tăng cân không rõ lý do, nhịp tim bất thường, rối loạn thân nhiệt… đi kèm với chậm kinh, hãy chủ động thăm khám bác sĩ nội tiết để kiểm tra chức năng tuyến giáp.

2.12. Rối loạn nội tiết – Căn nguyên sâu xa gây chậm kinh

Hệ nội tiết nữ giới bao gồm các tuyến như vùng dưới đồi, tuyến yên, buồng trứng… hoạt động phối hợp chặt chẽ để điều hòa chu kỳ kinh nguyệt. Khi bất kỳ cơ quan nào trong chuỗi này hoạt động lệch nhịp – dù do căng thẳng kéo dài, chế độ sinh hoạt thiếu khoa học, hay do tuổi tác – đều có thể gây mất cân bằng hormone, dẫn đến rối loạn kinh nguyệt.

Nội tiết tố ổn định thì kinh nguyệt mới đều đặn. Vì vậy, việc duy trì sự cân bằng nội tiết là yếu tố then chốt giúp chu kỳ kinh nguyệt diễn ra bình thường và ổn định.

Lời khuyên:

• Hạn chế tối đa việc sử dụng rượu bia, thuốc lá.

• Ngủ đủ giấc, tránh thức khuya kéo dài.

• Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng kéo dài.

• Duy trì cân nặng lý tưởng, không giảm hoặc tăng cân quá nhanh.

• Tập luyện thể dục nhẹ nhàng, đều đặn.

• Ăn uống đủ chất, ưu tiên thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất.

Việc điều chỉnh lại thói quen sống và chăm sóc sức khỏe một cách chủ động sẽ giúp bạn ổn định nội tiết và hạn chế tình trạng trễ kinh do rối loạn nội tiết tố.

Với thành phần: GLA và Vitamin E thiên nhiên, sản phẩm Viên uống Bổ sung Nội tiết tố nữ  Dr Natural Hyper Evening Primrose Oil giúp bổ sung cân bằng nội tiết tố nữ; giúp giảm nám da, đẹp da; giúp tóc không bị gẫy, rụng; hỗ trợ giảm các triệu chứng tiền mãn kinh, mãn kinh: bốc hỏa, mất ngủ, rối loạn kinh nguyệt... HIỆU QUẢ rõ rệt với hàng nhập khẩu chính hãng từ Australia SỐ XNCB của Bộ Y Tế: 37244/2017/ATTP-XNCB​​​​​​​.

Tham khảo thêm về Sản phẩm Viên uống Bổ Sung Nội tiết tố nữ Dr Natural Hyper Evening Primrose Oil Tại Đây