Đọc báo giúp bạn: Phòng ngừa loãng xương sau mãn kinh

Loãng xương là một trong những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng thường gặp ở phụ nữ sau mãn kinh. Bệnh diễn tiến âm thầm nhưng có thể để lại hậu quả nặng nề như gãy xương, giảm khả năng vận động và tàn phế nếu không được phòng ngừa và kiểm soát đúng cách.

Loãng xương: “Căn bệnh âm thầm” đe dọa phụ nữ sau mãn kinh

Loãng xương là tình trạng rối loạn chuyển hóa của bộ xương, khiến mật độ khoáng chất trong xương suy giảm và cấu trúc xương bị biến đổi, làm xương giòn, dễ gãy dù chỉ chấn thương nhẹ. Bệnh thường diễn tiến âm thầm và chỉ được phát hiện sau khi xảy ra gãy xương.

Phụ nữ sau mãn kinh là nhóm nguy cơ cao nhất do ảnh hưởng từ sự sụt giảm nồng độ hormone estrogen – một hormon đóng vai trò then chốt trong việc duy trì khối lượng và chất lượng xương.

Phân loại loãng xương ở phụ nữ mãn kinh

Loãng xương tiên phát typ 1 (sau mãn kinh)

Xuất hiện trong khoảng 5–10 năm đầu sau khi mãn kinh. Mỗi năm, phụ nữ có thể mất từ 2–4% khối lượng xương. Tình trạng này ảnh hưởng chủ yếu đến xương xốp như thân đốt sống hoặc đầu dưới xương quay. Nguyên nhân chủ yếu là do thiếu hụt estrogen, kèm theo rối loạn chuyển hóa canxi, giảm hấp thu vitamin D và tăng đào thải canxi qua thận.

Loãng xương tiên phát typ 2 (do tuổi)

Xảy ra ở độ tuổi trên 70, tiến triển chậm, ảnh hưởng đến cả xương xốp và xương đặc. Gãy xương thường gặp là gãy cổ xương đùi và xẹp cột sống. Loại này liên quan đến giảm tạo xương do lão hóa, kèm theo giảm hấp thu canxi ở ruột và tăng tiết hormon cận giáp thứ phát.

Loãng xương thứ phát

Loãng xương có thể xảy ra ở bất kỳ lứa tuổi nào do các bệnh lý nền như cường giáp, suy thận, viêm khớp mạn tính hoặc do dùng corticoid kéo dài. Đặc điểm là mất xương nhanh, không phụ thuộc vào nội tiết tố nữ.

Dấu hiệu cảnh báo loãng xương

Ở giai đoạn đầu, loãng xương không gây triệu chứng rõ rệt. Khi tiến triển, bệnh có thể biểu hiện qua:

• Đau lưng âm ỉ hoặc cấp tính sau một cử động nhẹ như cúi người, xoay người hoặc mang vác.

• Giảm chiều cao rõ rệt (thường từ 2–12cm), gù lưng, cột sống biến dạng.

• Gãy xương không rõ nguyên nhân, đặc biệt ở cổ tay, xương đùi, xương sườn hoặc đốt sống.

Tác động nguy hiểm của loãng xương

Gãy cổ xương đùi hoặc xẹp đốt sống là những biến chứng nghiêm trọng, có thể dẫn đến mất khả năng vận động, lệ thuộc vào người chăm sóc và tăng nguy cơ tử vong sớm. Những biến chứng này thường xảy ra ở phụ nữ từ 60 tuổi trở lên nếu không có biện pháp phòng ngừa kịp thời.

Phòng ngừa loãng xương sau mãn kinh như thế nào?

1. Vận động đúng cách

Vận động là yếu tố then chốt giúp duy trì sức khỏe xương khớp. Các bài tập chịu lực như đi bộ, leo cầu thang, đạp xe nhẹ hoặc bơi có tác dụng kích thích tạo xương. Nên tập luyện đều đặn 30 phút mỗi ngày, tối thiểu 5 ngày/tuần.

Trong giai đoạn đau cấp hoặc xẹp đốt sống, cần nghỉ ngơi hợp lý, tránh vận động mạnh nhưng vẫn phải duy trì vận động thụ động và chủ động nhẹ để tránh teo cơ. Trong một số trường hợp có thể sử dụng áo nẹp hỗ trợ cột sống trong thời gian ngắn.

2. Chế độ dinh dưỡng giàu canxi và vitamin D

Canxi là thành phần chính của xương. Phụ nữ sau 50 tuổi cần khoảng 1200mg canxi/ngày. Có thể bổ sung qua thực phẩm như sữa, phô mai, sữa chua, cá nhỏ ăn cả xương, tôm, cua hoặc dùng thực phẩm chức năng nếu cần.

Vitamin D giúp cơ thể hấp thu canxi hiệu quả. Thiếu vitamin D là nguyên nhân phổ biến gây loãng xương ở người lớn tuổi. Nên tắm nắng sáng 15–20 phút mỗi ngày hoặc bổ sung vitamin D3 theo hướng dẫn bác sĩ.

3. Kiểm soát cân nặng và lối sống lành mạnh

Duy trì cân nặng hợp lý, tránh sụt cân đột ngột. Không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia, ngủ đủ giấc và tránh căng thẳng kéo dài. Đây đều là các yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe xương.

4. Tầm soát và điều trị sớm

Phụ nữ trên 50 tuổi nên đo mật độ xương định kỳ để phát hiện loãng xương sớm. Trường hợp đã có dấu hiệu mất xương, bác sĩ có thể chỉ định thuốc điều trị như nhóm bisphosphonat, hormon thay thế hoặc các thuốc tăng tạo xương khác tùy tình trạng cụ thể.

Loãng xương không chỉ là vấn đề của tuổi già mà là hệ quả của quá trình tích lũy từ nhiều năm trước. Phụ nữ cần chủ động phòng ngừa loãng xương ngay từ giai đoạn tiền mãn kinh bằng cách duy trì lối sống khoa học, ăn uống lành mạnh và vận động hợp lý. Can thiệp sớm là chìa khóa bảo vệ hệ xương khỏe mạnh và cuộc sống năng động về sau.

Tham khảo: Canxi Hữu Cơ Từ Tảo Biển Nutri Seaweed Calcium 60 Viên