Thoái hóa khớp và 9 yếu tố nguy cơ hàng đầu: Hiểu rõ để chủ động phòng ngừa

Trong xã hội hiện đại, tình trạng đau nhức khớp, khó khăn khi di chuyển hay tiếng lục khục trong khớp không còn xa lạ, đặc biệt ở độ tuổi trung niên. Những dấu hiệu này thường dẫn đến chẩn đoán thoái hóa khớp (THK) – một căn bệnh mạn tính gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Vậy THK là gì và tại sao chúng ta ngày càng dễ mắc phải?

Thoái hóa khớp là gì?

Thoái hóa khớp (hay còn gọi là hư khớp) là một quá trình tổn thương toàn diện các thành phần của khớp. Trong đó, sụn khớp chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, kéo theo tổn thương xương dưới sụn, dây chằng, cơ quanh khớp và màng hoạt dịch. Đây không chỉ là một bệnh lý đơn thuần mà là hậu quả của sự kết hợp giữa các yếu tố cơ học và sinh học, dẫn đến sự suy giảm chức năng của khớp theo thời gian.

Nhiều người thắc mắc: "Tại sao tôi lại bị thoái hóa khớp trong khi trước đây vẫn khỏe mạnh?" Câu trả lời nằm ở sự tác động của nhiều yếu tố nguy cơ tích lũy theo thời gian. Dưới đây là 9 yếu tố chính làm gia tăng tỷ lệ mắc THK mà bạn cần đặc biệt lưu ý:

9 Yếu tố nguy cơ hàng đầu gây thoái hóa khớp

1. Tuổi tác: Kẻ thù thầm lặng của sụn khớp

Tuổi cao là yếu tố nguy cơ không thể tránh khỏi của thoái hóa khớp. Mặc dù hiếm gặp ở người trẻ, nhưng THK lại rất phổ biến ở người cao tuổi. Thống kê cho thấy, hơn 90% người trên 75 tuổi có dấu hiệu tổn thương THK, và đây cũng là lý do tại sao tuổi trên 40 được xem là một trong những tiêu chí chẩn đoán bệnh.

Khi tuổi tác tăng lên, khả năng tự sửa chữa của sụn khớp suy giảm đáng kể sau nhiều năm chịu đựng tải trọng và hoạt động. Bên cạnh đó, sự thay đổi về lối sống và vóc dáng, cùng với việc giảm sút sức cơ, khiến khả năng bảo vệ khớp kém đi, đồng thời tăng gánh nặng lên khớp, đẩy nhanh quá trình hư hỏng.

2. Giới tính: Sự khác biệt nội tiết tố ở nữ giới

Trước tuổi 55, tỷ lệ THK giữa nam và nữ khá tương đồng. Tuy nhiên, sau tuổi mãn kinh, nữ giới có nguy cơ mắc THK cao gấp đôi nam giới. Nguyên nhân chính là do sự suy giảm nồng độ hormone sinh dục nữ estrogen. Estrogen đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe xương khớp, và khi nồng độ này giảm, các triệu chứng THK có xu hướng trở nên nghiêm trọng hơn.

3. Béo phì: Gánh nặng đè nặng lên khớp

Thừa cân hoặc béo phì là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu có thể điều chỉnh được. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, người thừa cân, béo phì có khả năng mắc THK gấp 3 lần so với người có cân nặng bình thường. Đặc biệt, các khớp chịu tải lớn như khớp gối và khớp háng bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất.

Một ví dụ cụ thể: nếu bạn tăng thêm 1kg trọng lượng cơ thể, khớp gối của bạn sẽ phải chịu thêm tới 3kg áp lực. Ngoài ra, các yếu tố rối loạn chuyển hóa liên quan đến béo phì cũng góp phần thúc đẩy quá trình thoái hóa khớp diễn ra nhanh hơn.

4. Yếu tố di truyền: Khi tiền sử gia đình lên tiếng

Mặc dù thoái hóa khớp không phải là bệnh di truyền theo đúng nghĩa, nhưng nếu trong gia đình bạn (bố mẹ, anh chị em ruột) có tiền sử mắc THK, khả năng bạn bị bệnh sẽ cao hơn đáng kể. Đặc biệt, yếu tố di truyền thường thể hiện rõ rệt ở thoái hóa khớp bàn tay và khớp háng. Điều này cho thấy vai trò của các yếu tố gen trong việc định hình cấu trúc và khả năng phục hồi của sụn khớp.

5. Chế độ dinh dưỡng thiếu hụt Vitamin C, D, E

Vitamin C, D và E đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sụn khớp. Khi sụn khớp bị tổn thương, cơ thể sản sinh các gốc tự do. Các vitamin này có khả năng trung hòa gốc tự do, giúp làm chậm quá trình tiến triển của THK.

• Vitamin D đặc biệt quan trọng trong chuyển hóa xương, tăng cường hấp thu lực tác động lên khớp và cải thiện cấu trúc sụn khớp cũng như cơ cạnh khớp, từ đó ổn định khớp.

• Thiếu hụt các vitamin này trong chế độ dinh dưỡng sẽ làm tăng nguy cơ mắc thoái hóa khớp.

6. Chấn thương khớp: Hệ lụy từ những tổn thương

Bất kỳ chấn thương nào ở khớp cũng có thể dẫn đến thoái hóa khớp về sau. Ngay cả khi đã được phẫu thuật để sửa chữa, nguy cơ vẫn tồn tại. Điều này đặc biệt đúng với những người làm các nghề nghiệp có nguy cơ chấn thương cao như cầu thủ bóng đá, cầu thủ bóng bầu dục, nơi các khớp thường xuyên phải chịu tác động mạnh và đột ngột.

7. Đặc thù nghề nghiệp và thói quen sinh hoạt: Áp lực tích tụ

Một số nghề nghiệp hoặc thói quen sinh hoạt đòi hỏi việc sử dụng liên tục một vài khớp nhất định có thể gây quá tải hoặc vi chấn thương lặp đi lặp lại, dẫn đến thoái hóa khớp sớm.

• Ví dụ, những người thường xuyên ngồi xếp bằng hoặc quỳ gối để tụng kinh có nguy cơ cao bị thoái hóa khớp gối.

• Giáo viên phải đứng lâu hoặc người thường xuyên nâng vật nặng dễ mắc thoái hóa khớp háng.

• Thậm chí, thói quen dùng đũa ăn cơm của người châu Á cũng có thể khiến các khớp liên quan đến động tác cầm đũa bị thoái hóa sớm và nặng hơn.

8. Yếu cơ và dây chằng cạnh khớp: Giảm khả năng bảo vệ

Cơ và dây chằng khỏe mạnh đóng vai trò như một lớp đệm, giúp giảm áp lực tác động lên khớp. Nếu bạn ít vận động, tập luyện hoặc do các bệnh lý khiến cơ và dây chằng quanh khớp bị yếu đi, khả năng mắc THK sẽ tăng lên đáng kể. Đây cũng là lý do tại sao việc luyện tập tăng cường sức bền cơ quanh khớp là một biện pháp hỗ trợ điều trị THK hiệu quả.

9. Hình dạng bất thường của khớp và xương: Phân bổ áp lực không đều

Những người có hình dạng khớp hoặc cấu trúc xương bất thường bẩm sinh hoặc mắc phải có nguy cơ thoái hóa khớp cao hơn. Khi cấu trúc khớp không cân đối, áp lực sẽ phân bố không đều lên các bề mặt khớp, khiến những vùng chịu tải nhiều hơn nhanh chóng bị hư hỏng.

• Ví dụ, trẻ sơ sinh bị loạn sản khớp háng (khớp háng không vững) nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ có nguy cơ cao bị thoái hóa khớp háng sau này.

• Tương tự, những người có dáng chân vòng kiềng (chân chữ O) hoặc chân chữ X cũng dễ bị thoái hóa khớp gối do áp lực không được phân bổ đều lên bề mặt khớp.

Chủ động phòng ngừa thoái hóa khớp: Hành động ngay hôm nay!

Bạn có thể nhận thấy, trong số 9 yếu tố nguy cơ trên, có những yếu tố chúng ta không thể thay đổi được như tuổi tác, giới tính hay gen. Tuy nhiên, rất nhiều yếu tố khác hoàn toàn nằm trong tầm kiểm soát của bạn.

Để phòng ngừa thoái hóa khớp hiệu quả, hãy tập trung vào việc điều chỉnh các yếu tố có thể thay đổi được:

• Duy trì trọng lượng cơ thể hợp lý: Giảm áp lực lên các khớp chịu tải.

• Chế độ dinh dưỡng đầy đủ: Bổ sung đủ vitamin C, D, E và các dưỡng chất cần thiết cho xương khớp.

• Tăng cường sức bền cơ và dây chằng: Tập luyện thể dục thể thao đều đặn và phù hợp.

• Phòng tránh chấn thương: Cẩn thận trong sinh hoạt, lao động và chơi thể thao.

• Khắc phục các bất thường về xương khớp: Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy thăm khám và điều trị sớm theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Bằng cách chủ động thay đổi lối sống và thói quen, bạn có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ thoái hóa khớp, duy trì khớp khỏe mạnh và nâng cao chất lượng cuộc sống.         

Viên xương khớp GO Glucosamine 1-A-Day 1500mg

Với thành phần Glucosamine 1500mg + Chondroitin và 7 hoạt chất khác giúp nuôi dưỡng xương, sụn, khớp chắc khỏe. Sản phẩm xương khớp số 1 New Zealand, nhập khẩu chính hãng. Chỉ 1 viên/ngày. Loại 60 viên (Số ĐKSP của Bộ Y Tế: 5145/2019/ĐKSP)

CÔNG DỤNG:

* Giúp bổ sung dưỡng chất cho khớp, mô sụn khớp

* Giúp tăng dịch khớp, cải thiện tình trạng khô khớp

* Hỗ trợ khớp hoạt động linh hoạt

* Giảm tình trạng thoái hóa khớp

CHI TIẾT SẢN PHẨM TẠI ĐÂY

Tham khảo bài viết:

Tại sao sụn khớp bị bào mòn lão hóa?

Thoái hóa khớp gối và biện pháp phòng ngừa

Viêm đa khớp là gì và tác hại của bệnh viêm đa khớp